Krediler,
Finans yönetimi konusunda yayınlanmış kitap ve
makalelerde genelde karşılaştığımız durum, konunun alfabesinin sunulmasıdır.
Uygulama yönünde yeterince makalenin yer almadığı düşüncesi, bu yazının çıkış
gayesini oluşturmaktadır.
Finans yöneticiliğine yeni başlamış, uzmanlaşma
yönünde ilerleyen meslektaşlarıma uygulamada karşılaşacakları 2 kavramı
açıklamaya çalışacağım.
Krediler:
Finans yönetiminin ana konularının başında borç-kaynak
yönetimi gelmektedir. Nakit akışın devamlılığı, yatırımların finansmanı, stok,
hammadde temininde ihtiyaç duyulan enstrümanların temini kredi yönetimi olarak
adlandıracağımız bölümü oluşturmaktadır.
Uygulamada karşılaştığımız kredi türleri; yatırım
kredisi, ithalat kredisi, spot kredi, rotatif kredi, taksitli kredi vb. alt
dallara ayrılabilir. Bu yazının konusu, Spot kredi ve Rotatif kredi nedir?
Farkları Nelerdir? Hangi durumlarda hangi tür tercih edilmelidir? sorularının
cevaplarını aramaya yönelik olacaktır.
Spot Kredi:
Spot kredi, vadesi ve faiz oranı kullanım esnasında
belirlenip, sonrasında herhangi bir değişikliğe uğratılamayan kredi türü olarak
karşımıza çıkmaktadır. Krediyi kullandığımızdaki faiz oranı vadeye kadar aynı
kalmakta, değişiklik yapılamamaktadır.
Örneğin, 1 milyon TL krediyi 1 yıl vadeli %10 faiz
oranı ile 03.03.2012’de kullandığımızda, bu krediyi vadesinden önce ödeme
niyetinde olsak veya vadesinden önce banka tahsil etme niyetinde olsa, her iki
seçenek de olumsuz sonuçlanacaktır. 03.03.2013 tarihinde ana para ve faiz
ödenip kredi kapatılacaktır. Bu süre içinde piyasa koşullarında değişiklik olsa
dahi banka faiz oranını değiştiremeyecektir.
Rotatif Kredi:
Rotatif kredi, kredi kullanımından itibaren faiz
oranında değişiklik yapılabilecek, vadeden önce de kısmen veya defaten kapama
imkânı tanıyan kredi türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kredide vadeyi
bekleme zorunluluğu her iki taraf için de yoktur. Teknik olarak banka da erken
kapama isteyebilir, şirket de elinde atıl fon olduğunda kapama yoluna
gidebilir.
Rotatif kredide karşımıza çıkan bir diğer farklılık faiz
oranının değişebilirliğidir. Banka piyasa koşullarına göre istediği zaman faiz
oranında değişiklik yapma hakkına sahiptir. Rotatif kredinin faiz tahsilatları
uygulamada üç ayda bir, dönem sonlarında yapılmaktadır. 31 Mart, 30 Haziran, 30
Eylül, 31 Aralık rotatif kredilerin faiz ödeme zamanları olarak karşımıza
çıkıyor.
Hangisini tercih etmeli?
Her iki kredi türü de kendi içinde avantaj ve
dezavantajlar taşımaktadır. Faiz oranlarının artacağı düşüncesi hakimse rotatif
krediden kaçınmak mantıklı olacaktır. Uygulamada bankalar spot kredi
fiyatlamalarını, rotatif krediye göre bir miktar fazla yaparlar. Örneğin; %9
rotatif kredi fiyatı verdiklerinde %9,50-%10,00 spot kredi fiyatı önerirler.
Buradaki mantıkları spot kredide daha sonra faiz oranını değiştirememe riski
yatmasıdır. Faiz oranının ileriki dönemlerde artacağı düşüncesine sahipsek,
spot krediyi tercih edebiliriz. Tam tersi, piyasa koşullarında faizlerin
düşeceği görüşü varsa, rotatif krediye yönelebiliriz.
Tabii ki, bu tercihte şirketin nakit akış döngüsü
önemli bir etken olmaktadır. Şirketin bilançosu olumsuz bir yapıya bürünmeye
başladıysa, siparişler, satışlar azalıyor, ileriki dönemde nakit ihtiyacı
öngörüyorsa, spot kredi tercih edilebilir. Çünkü bankalar, şirket bilançolarını
dönem sonlarında takip etmekte, herhangi bir olumsuzluk anında kredi
musluklarını kısma eğilimi gösterebilmektedir.
Özetle, piyasa koşulları ve şirketin sonraki
dönemlerine ilişkin gidişat, spot mu rotatif mi sorusuna cevap olacaktır.
Forex Eğitimi